Si rūz bi ākhar-i daryā: Safarʹnāmah-yi shāhzādah khānum-i Qājārī

این کتاب روایتگر زندگی زنی درباری در دوره قاجار است که مخاطب از طریق آن می‌تواند نه تنها به وضعیت ایران در این دوره تاریخی پی ببرد بلکه برای پژوهشگرانی که درباره زنان قاجار تحقیق می‌کنند نیز می‌تواند حاوی اطلاعات ارزشمندی باشد. نام این زن تا آخر کتاب مشخص نمی‌شود زیرا در این اثر هیچ ‌گاه وی را به نام مورد خطاب قرار نمی‌دهند اما براساس نوشته خودش از اصل ونسبش به خوبی آگاهی داریم. وی دختر شاهزاده مبارک ‌میرزا، نوه‌ی شاهزاده محمود میرزا و نوه‌ی فتحعلی‌ شاه قاجار است و از سمت مادر نوه‌ی نادرشاه افشار محسوب می‌شود. این زن باسواد و آشنا به شعر و ادبیات است و قطعا زیبا چون حتی آوازه‌اش به ناصرالدین‌ شاه قاجار رسیده بود و در پانزده سالگی به نامزدی شاه درمی‌آید. این نامزدی به انجام نمی‌رسد و پس از سه سال نامزدی وی به عقد عمادالملک حاکم ثروتمند طبس درمی ‌آید. این شاهزاده خانم از شوهرش اجازه سفر می‌گیرد و در سال ۱۳۰۳ هجری قمری طبس را برای یک سال به قصد عتبات و سپس مکه ترک می‌کند. وی در این سفر ماجراهای زیادی را از سر می‌گذراند که از آن جمله می‌توان به تعدی و غارت کاروان زائران و اهانت و حمله به ویژه به زنان در مسیر اشاره کرد.

یکی از ویژگی‌های شاخص این سفرنامه را می‌توان حاشیه‌نویسی‌هایی ذکر کرد که با توجه به شباهت خط توسط ابوالقاسم عمادالملک پسر همسر شاهزاده نوشته شده است. در این حاشیه‌نویسی‌ها اطلاعات بسیار کامل و دقیقی درباره‌ی شهرها آورده شده که نه تنها ارزش این سفرنامه را چند برابر می‌کند بلکه آن را تبدیل به منبع و ماخذی مفید برای آشنایی با موقعیت، تاریخ و اسامی قدیمی شهرهایی می‌کند که در مسیر این سفر قرار داشته‌اند. این کتاب یکی از نخستین سفرنامه‌های زنان قاجاری است که در دست داریم. خانم نازیلا ناظمی در تصحیح این کتاب سعی کرده است به متن اصلی وفادار باشد و هیچ تغییری را در کتاب اعمال نکرده است. این کتاب همچنین می‌تواند در آشنایی خوانندگان با واژگان و اصطلاحاتی که امروزه از یاد رفته‌اند نیز نقش مهمی ایفا کند.